Rođendan Ejde King Lavlejs – prve programerke

Samo dan kasnije ali i mnogo godina pre rođenja Grejs Hoper, na današnji dan, 10. decembra 1815. godine rođena je Ejda King Lavlejs (Ada Lovelace), ćerka čuvenog engleskog pesnika Lorda Bajrona, i njegove žene, Anabele Milbank. NJihov brak je kratko trajao a majka, koja je bila matematičarka, je odlučila da Ejdina interesovanja usmerava u drugom pravcu u odnosu na poznatog oca, pesnika

Jedna od Ejdinih najvećih uzora bila je gospođa Somervil — prva žena članica Kraljevskog Astronomskog Društva. Dok je sa osamnaest godina, upoznala profesora matematike Čarlsa Babidža i to joj je omogućilo da prati njegov rad na tzv. “analitičkoj mašini”, koja se smatra prvim automatskim kalkulatorom.

Ejdu je naročito interesovala mogućnost da brojevi predstave nešto više od kvantiteta, a pokazalo se da ova mašina može da radi s brojevima kao simbolima i izrazi ih kroz jezik ili grafiku.

Bebidž 1840. godine putuje u Italiju da drži predavanje o svojoj analitičkoj mašini i nekim računarskim konceptima. Jedan od italijanskih inženjera hvatao je beleške sa predavanja, i one su zatim objavljene na francuskom. Tada Bebidž tada moli svoju prijateljicu Ejdu da prevede beleške na engleski, kako bi njegove ideje stigle do što većeg broja ljudi.

Međutim, Ejda nije samo prevodila tekst već je na prevod dodal i neke svoje komentare i ideje. Beleške je označavala slovima od A do G. U njima je naglašavala razliku između Paskalove mašine, koja bi mogla da se poredi sa današnjim kalkulatorom, i Babidžove mašine, koja može da se poredi sa modernim računarima.

U poslednjoj, G belešci, Ejda je opisala algoritam za analitičku mašinu za izračunavanje Bernulijevih brojeva. Smatra se da je to prvi algoritam ikada sačinjen sa idejom da se primeni na računaru, i iz ovog razloga ona se može smatrati prvim računarskim programerom. Uz pomoć Bebidža za nekoliko meseci završava rad, a prevod na kraju postaje tri puta duži od originalnog teksta.

Ejdina dostignuća su otkrivena i priznata tek stotinak godina nakon njene smrti. Njene beleške su objavljene 1953. godine kada su je svetski poznati naučnici imenovali najranijim stručnjakom kompjuterskog modeliranja i računanja.

Iako je živela početkom XIX veka, Ejda je prešla uobičajenu granicu koja ženu prikazuje krajnje stereotipno. Bila je jedan od pionira u istraživanju računara i programiranja. Naslutila je mnogo od onoga što danas smatramo modernim računarstvom.

Osamdesetih godina dvadesetog veka američka vlada imenovala je novi programski jezik nazvala ADA, u čast Ejde Lavlejs.

Nakon teške bolesti umrla sa samo 36 godina, 27. novembra 1852. Po sopstvenom zahtevu, sahranjena je pored svog oca u Haknal Torkardu, crkvi u Notingamširu. Dan njene smrti obeležava se svake godine širom sveta kao Ada Lovelace Day (ALD).

Više možete naći na sajtovima Wikipedia, StartIt i IT Akademija.

(Prvi put objavljeno 10. decembra 2018)