Leonardo da Vinči: Umetnik. Naučnik. Pronalazač.

Pišu: Jovana Savić i Jovana Stanimirović

“Onaj ko isključivo ceni praksu bez teorije je poput moreplovca koji se ukrca na brod bez kormila i kompasa, ne znajući kuda se plovi.” – Leonardo da Vinči

Pre tačno 500 godina, na današnji dan, 2. maja 1519. godine, preminuo je jedan od najvećih umova svih vremena – Leonardo da Vinči. Smatra se renesansnim čovekom zbog svog širokog interesovanja iz oblasti nauke, umetnosti, arhitekture, filozofije, matematike i mnogih drugih. Njegova misteriozna dela kao i njegova intrigantna ličnost predstavljaju neiscrpnu inspiraciju.

Leonardo da Vinči rođen je 15. aprila 1452. godine u Vinči u blizini Firence, Italija. Odrastajući u očevom domu, Leonardo je odmalena imao pristup školskim tekstovima i udžbenicima koje je posedovala njegova porodica i prijatelji. Kada je napunio 15 godina, otac ga je poslao da uči i radi u poznatoj radionici Andrea del Verokia u Firenci, gde se probudilo njegovo interesovanje za slikarstvo. Njegova genijalnost se mogla prepoznati u brojnim delima koje je stvarao u to vreme.

View this post on Instagram

A post shared by Departman za fiziku, PMF, Niš (@zanimljiva_fizika_nis) on May 2, 2019 at 9:53am PDT

Godine 1482. počeo je da služi Vojvodu od Milana, a nakon 17 godina napustio je Milano usled Vojvodinog pada sa vlasti. Tokom tog perioda, Leonardo je slikao, izrađivao skulpture, kao i dizajnirao oružje, zgrade i mašineriju. Nažalost, Leonardova interesovanja bila su toliko široka da je on često ostavljao nezavršena dela kako bi započeo nova. Kao rezultat, za ovih 17 godina završio je samo 6 dela, među kojima su i “Tajna večera” i “Bogorodica na stenama”.

Leonardo se bavio istraživanjem mnogih tema, uključujući prirodu, leteće mašine, geometriju, mehaniku i arhitekturu. Njegova istraživanja iz tog perioda sadrže šeme za napredno oružje, uključujući tenk i druga ratna vozila, različite borbene uređaje, pa čak i podmornice. Takođe je, tokom ovog perioda, Leonardo izvršio prva istraživanja iz oblasti anatomije izolovanjem u radionici i seciranjem tela.

Između 1490. i 1495. godine, Leonardo je stekao naviku da zapisuje svoje studije u pedantno ilustrovanim sveskama. Njegov rad obuhvatao je četiri glavne teme: slikarstvo, arhitekturu, elemente mehanike i anatomiju čoveka. Ove studije i skice sačuvane su u formi rukopisa, koji se sada nalaze u muzejima ili ih poseduju kolekcionari.

Njegovi spisi, prvi napisan 1490. godine, a drugi između 1503. i 1505., bavili su mehanikom, posebno problematikom trenja i otpora. Posmatrajući fenomene prirode, uočavao je manifestaciju mehaničkih sila koje vladaju u svemiru, što se može uočiti u njegovim studijama o letu ptica. Njegovo razmišljanje o letenju navelo ga je na opširno istraživanje o vazduhu.

“Jednom kada probaš leteti, hodaćeš zemljom sa očima okrenutim ka nebu, zato što si gore bio i zato što se gore želiš vratiti” – Leonardo da Vinči

Leonardo je 1503. godine, navodno počeo da radi na jednom od njegovih najpoznatijih dela poznatog pod nazivom “Monna Lisa”.

Za razliku od poezije, Leonardo je smatrao da je slika jednostavnija forma umetnosti pružajući “trenutnu satisfakciju ljudskom biću ne razlikujući se od stvari koje je stvorila sama priroda”. Verovao je da je funkcionisanje ljudskog tela analogno funkcionisanju svemira. Upoređivao je ljudski skelet sa kamenjem koje je oslonac zemlji i širenje pluća tokom disanja sa protokom i strujanjem okeana. Kroz nauku o slikanju ukazivao je da se “um slikara transformiše u kopiju božanskog uma, zato što slobodno stvara životinje, biljake, voće, pejzaže i inspirativna mesta”.

“It had long since come to my attention that people of accomplishment rarely sat back and let things happen to them. They went out and happened to things.”- Leonardo da Vinči